THEMA CURSUS

In deze cursus wordt ingegaan op de hedendaagse betekenis van de utopie en de dystopie. In het liberale denken bestaat ervan oudsher veel wantrouwen tegen de utopie, omdat ze is gebaseerd op een dogmatische visie op de ideale samenleving, die met alle middelen – desnoods met geweld – aan burgers wordt opgelegd. Tegelijk zien sommigen in de utopie juist een antwoord op het populisme en technocratisch bestuur. Volgens de Franse filosoof Paul Ricoeur (1913-2005) is een samenleving zonder utopie ten dode opgeschreven. Is er in de huidige tijd nog wel ruimte voor utopisch denken? In deze cursus wordt het fenomeen van de utopie vanuit een multidisciplinair perspectief belicht. Uitingsvormen van utopisch denken op verschillende maatschappelijke terreinen komen hierbij aan de orde: kunst, literatuur, recht, rechtsstaat, politiek en religie.

DOELSTELLING

De cursus heeft tot doel de reflectie te bevorderen over de rol van de utopie op verschillende maatschappelijke terreinen (recht, staat, kunst en religie). Heeft de utopie afgedaan, of kan zij nog steeds een belangrijke motor voor verandering zijn? In de cursus wordt ingegaan op zowel de mogelijkheden als de gevaren van de utopie. Cursisten worden uitgedaagd om na te denken over wat de praktische betekenis van utopisch denken is voor de hedendaagse samenleving en in het bijzonder hun eigen leven en werk.

PROGRAMMA

DAG 1: UTOPIE, LITERATUUR EN SAMENLEVING

• eerste uur: Utopia van Thomas More, Jacqueline Bel
• korte begripsbepaling en utopie en rechtsstaat, Bart van Klink
• utopie en samenleving aan de hand van een film met groepsbespreking, Bart van Klink en Leon van den Broeke

DAG 2: UTOPIE, RECHTSSTAAT EN RELIGIE

• eerste twee uur: utopie in de literatuur - vervolg dag 1, Jacqueline Bel
• utopie en religie, Leon van den Broeke
• presentatie bijdragen cursisten
• afronding

DOELGROEP

Iedereen die interesse heeft in utopie vanuit de perspectieven van recht, politiek, religie en kunst.
Deze cursus is ook inzetbaar als postacademische nascholing binnen permanente educatie voor professionals. Aantal studiepunten: 3 EC.  

  

DOCENTEN

• prof. dr. B. (Bart) van Klink, hoogleraar methoden en technieken van recht en rechtswetenschap bij de afdeling Rechtstheorie & Rechtsgeschiedenis, Vrije Universiteit Amsterdam
• dr. J. (Jacqueline) Bel, Universitair hoofddocent moderne Nederlandse letterkunde, Faculteit der Geesteswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam
• dr. C. (Leon) van den Broeke, universitair hoofddocent Religie, Recht en Samenleving/Kerkrecht en voorzitter van het Centrum voor Religie en Recht Vrije Universiteit Amsterdam
  
  

DATA, TIJDSTIP EN LOCATIE

De cursus De Toekomst van de Utopie wordt op een tweetal dagen aangeboden aan de Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105, Amsterdam
Vrijdag 5 april 2019, 10:00-16:00 uur
Dinsdag 7 mei 2019, 10:00-16:00 uur

De locatie voor beide cursusdagen is de Kerkzaal op de 16e etage van het Hoofdgebouw van de Vrije Universiteit.

KOSTEN

De kosten voor deze cursus bedragen €345,00 per deelnemer. Inclusief digitale reader, koffie, thee en een eenvoudige lunch.


 

CERTIFICERING

Deze cursus is ook inzetbaar als postacademische nascholing binnen permanente educatie voor professionals. Aantal studiepunten: 3 EC.  

CONTACT

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

AANMELDEN

Aanmelden en betalen kan via de website van Eventbrite.

Vermeld bij registratie en de betaling de volledige naam van de cursus en ordernummer 1000300. 

Voor deze cursus gelden de algemene voorwaarden cursussen Faculteit Religie en Theologie aan de Vrije Universiteit.

VOORLOPIGE LITERATUURLIJST

Bloch, Ernst, Das Prinzip Hoffnung: Dritter Band, Frankfurt a.M.: Suhrkamp 1978, p. 1625-1628 [over het ‘Novum’ en genesis: “Die wirkliche Genesis ist nicht am Anfang, sondern am Ende”; evt. in Engelse vertaling]

Klein, Naomi. No Is Not Enough: Defeating the New Shock Politics. London: Allen Lane, 2017; ‘Utopia – Back by Popular Demand’, p. 252-256 [evt. in Nederlandse vertaling] in combinatie met de documentaire

Klink, Bart van, ‘Tussen verbeelding en werkelijkheid: De rechtsstaat als utopie en ideologie’ (nog niet gepubliceerd; 22 p.).

More, Thomas. Utopia. Vertaald door Paul Silverentand. Amsterdam: Atheneum – Polak & Van Gennep, 2016, fragmenten (bijvoorbeeld: ‘Het eiland zelf’, p. 79-82; ‘Het bestuur – Werk - Het sociale leven’, p. 86-100; ‘De verdeling van de welvaart’, p. 101-106; Slaven – Wetgeving’, p. 125-134; en ‘Godsdienst’, p. 145-160) > evt. alleen p. 79-82 en 86-100.

Popper, Karl R. ‘Utopia and Violence’, in: Conjectures and Refutations: The Growth of Scientific Knowledge, Routledge & Kegan Paul, 2002, p. 355-363. 

Ricœur, Paul, Lectures on Ideology and Utopia, New York: Columbia University Press 1986; introductory lecture (p. 1-17) en hoofdstuk 18 (Fourier, p. 302-314) > in ieder geval de inleiding (p. 1-17), hfst. 18 optioneel.

Staal, Jonas, Post-Propaganda, Amsterdam: The Netherlands Foundation for Visual Arts, Design and Architecture 2010, hoofdstuk VII, p. 88-96.

F.T. Oldenhuis, C.K.M. von Stuckrad, N. de Jong, P. Visser en J. Westert,
Eschatologische bewegingen in Nederland: Religiewetenschappelijke en juridische bevindingen, Den Haag: BiZa/RUG en ISW, 2013, 112 pp.

lemma eschatologie

The Collegial Bishop Revisited: The Classis and Presbytery at Issue”. Academic conference (two days), organized by the Deddens Kerkrecht Centrum (NL), the Theologische Universiteit Kampen (NL) and the Reformed Church Center at the New Brunswick Theological Seminary NJ (USA).

In spring 2008 an international conference on the classis/presbytery was organized by the Centre for Religionand Law at the Vrije Universiteit Amsterdam and the New Brunswick Theological Seminary NJ, USA. After ten years it is time for an update. What are its current status, developments and issues?

This conference will allow you to explore the range of questions that are raised in the context of the classis continuing to exist and function in a central way. Does the classis/presbytery indeed function in an episcopal role?

The classis/presbytery faces growing pressure both from “below” and “above.” What role does this “middle judicatory” have within the presbyterial/synodical system when faced with congregationalism on the one side and centralization of ecclesial authority on the other? Does the classis/presbytery indeed function in an episcopal role? Can we continue to think of classes/presbyteries as fundamentally gatherings of office-bearers when the notion of office itself is in question in some quarters?

Moreover, classes find themselves faced with challenges presented by ecclesiological expressions (e.g., “missional church,” “priestly community”). Classes/presbyteries have historically been formed geographically. New expressions challenge such arrangements.

Join us in this two-day conference. Keynote speakers are Allan J. Janssen (NBTS) and Leon van den Broeke (TUK and VU). A reflection will be given by René de Reuver, the secretary-general of the Protestants Church in the Netherlands. Besides them other theologians will speak: Joseph Small, Kathy Smith, Hilbrand van Eeken, Hans Schaeffer, Roel Kuiper, Klaas-Willem de Jong, Adam Csukas and John Chalmers a.o.
The conference will be held in English. Dinner, lunches and outdoor activity are included.

In Nederland is er vrijheid van godsdienst. Dat houdt in dat gelovigen het recht hebben religieuze organisaties te vormen. Die geloofsgemeenschappen hebben rechten en vrijheden die soms verder gaan dan bij andere organisaties. Zo mogen zij soms ‘discrimineren’ op basis van geloof of het verschil tussen man en vrouw. Ook mogen zij in principe ongehinderd religieuze activiteiten ontplooien. Geestelijken hebben ook nog eens een andere positie dan ‘gewone’ werknemers. Maar er zijn hieraan wel grenzen: die zijn echter niet altijd even duidelijk en ook veranderen die soms mee met de ontwikkelingen in de samenleving. Dat roept vragen op, bijvoorbeeld wanneer je in Nederland erkend wordt als een religie en wat je onder het mom van godsdienstuitoefening mag doen. Bestaat er juridisch zoiets als ‘kerkasiel’ en wat betekent de scheiding van kerk en staat nu precies?

Deze en andere vragen komen aan bod in het vak Geloofsgemeenschappen en Recht 2. We nodigen u uit om dit vak te volgen en zo uw kennis te verdiepen.
Voor een overzicht van de colleges en data waarop deze worden gegeven: klik hier. Het rooster en de vermelde docenten zijn onder voorbehoud.

De culturele en religieuze diversiteit in de Nederlandse samenleving is de afgelopen jaren toegenomen. Een aantal processen lijkt een belangrijke rol te spelen, zoals secularisatie, het verdwijnen van sterke verbanden en migratie. Religie speelt steeds weer een belangrijke rol in het politieke debat.

Zo bepaalde het Europees Hof van Justitie in het voorjaar van 2017 dat werkgevers hun personeel mogen opdragen om neutrale kleding, dus geen een hoofddoek of een ander religieus symbool, te dragen. Wat is echter ‘neutraal’ in dit geval? Dezelfde vraag geldt bij de kwalificatie ‘neutrale overheid’. Hoe verstaan we dit begrip?

Op 10 oktober 2017 presenteerden VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een regeerakkoord onder de titel ‘Vertrouwen in de toekomst’. Een unieke samenwerking van partijen, die op bepaalde thema’s lijnrecht tegenover elkaar staan. Volgens deze partijen is tolerantie naar andersdenkenden de norm en zijn kerk en staat gescheiden. Het staat een ieder vrij om zijn of haar geloof te belijden of om juist niet te geloven. Hoe werkt deze tolerantie in de praktijk? Welke grenzen gelden er in de praktijk aan de vrijheden van gelovigen en niet-gelovigen? Zo is de moskee van stichting Al-Fitrah in Utrecht veelvuldig in het nieuws. De Utrechtse gemeenteraad maakte zich bijvoorbeeld grote zorgen over het pedagogische klimaat in de moskee. Hoe gaan lokale politici om met de plek van religie in hun lokale samenleving?

Nog een lokaal voorbeeld: het Rotterdamse bestuur wil kerken uit buurthuizen weren. Volgens Rotterdamse wethouder De Langen werpen religieuze erediensten een drempel op voor niet-religieuze buurthuisbezoekers. Die zouden de buurthuizen als een religieuze plek gaan zien. Past de gemeente hier niet op een verkeerde manier het beginsel van gelijke behandeling toe?

Juist vanwege deze vragen organiseert het Centrum voor Religie en Recht op 16 maart 2018 een netwerksessie over de verhouding tussen religie en overheid. Invalshoek voor deze netwerksessie zullen casus uit de praktijk zijn. Het Centrum voor Religie en Recht wil graag op deze manier de verbinding leggen tussen academische kennis en de bestuurlijke praktijk. Daarnaast is de netwerksessie bedoeld om contacten te leggen tussen ambtenaren, bestuurders, juristen, theologen, sociaal wetenschappers en andere geïnteresseerden.

Praktisch
De bijeenkomst vindt plaats op vrijdagochtend 16 maart in het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit, Amsterdam en start om 10.00 uur. Heeft u interesse om aan deze netwerksessie deel te nemen? U kunt zich (gratis) aanmelden via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Praktische informatie verkrijgt u na aanmelding.