THEMA CURSUS
In deze cursus wordt ingegaan op de hedendaagse betekenis van de utopie en de dystopie. In het liberale denken bestaat ervan oudsher veel wantrouwen tegen de utopie, omdat ze is gebaseerd op een dogmatische visie op de ideale samenleving, die met alle middelen – desnoods met geweld – aan burgers wordt opgelegd. Tegelijk zien sommigen in de utopie juist een antwoord op het populisme en technocratisch bestuur. Volgens de Franse filosoof Paul Ricoeur (1913-2005) is een samenleving zonder utopie ten dode opgeschreven. Is er in de huidige tijd nog wel ruimte voor utopisch denken? In deze cursus wordt het fenomeen van de utopie vanuit een multidisciplinair perspectief belicht. Uitingsvormen van utopisch denken op verschillende maatschappelijke terreinen komen hierbij aan de orde: kunst, literatuur, recht, rechtsstaat, politiek en religie.
DOELSTELLING
De cursus heeft tot doel de reflectie te bevorderen over de rol van de utopie op verschillende maatschappelijke terreinen (recht, staat, kunst en religie). Heeft de utopie afgedaan, of kan zij nog steeds een belangrijke motor voor verandering zijn? In de cursus wordt ingegaan op zowel de mogelijkheden als de gevaren van de utopie. Cursisten worden uitgedaagd om na te denken over wat de praktische betekenis van utopisch denken is voor de hedendaagse samenleving en in het bijzonder hun eigen leven en werk.
PROGRAMMA
DAG 1: UTOPIE, LITERATUUR EN SAMENLEVING
- eerste uur: Utopia van Thomas More, Jacqueline Bel
- korte begripsbepaling en utopie en rechtsstaat, Bart van Klink
- utopie en samenleving aan de hand van een film met groepsbespreking, Bart van Klink en Leon van den Broeke
DAG 2: UTOPIE, RECHTSSTAAT EN RELIGIE
- eerste twee uur: utopie in de literatuur - vervolg dag 1, Jacqueline Bel
- utopie en religie, Leon van den Broeke
- presentatie bijdragen cursisten
- afronding
DOELGROEP
Iedereen die interesse heeft in utopie vanuit de perspectieven van recht, politiek, religie en kunst.
Deze cursus is ook inzetbaar als postacademische nascholing binnen permanente educatie voor professionals. Aantal studiepunten: 3 EC.
DOCENTEN
- prof. dr. B. (Bart) van Klink, hoogleraar methoden en technieken van recht en rechtswetenschap bij de afdeling Rechtstheorie & Rechtsgeschiedenis, Vrije Universiteit Amsterdam
- dr. J. (Jacqueline) Bel, Universitair hoofddocent moderne Nederlandse letterkunde, Faculteit der Geesteswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam
- dr. C. (Leon) van den Broeke, universitair hoofddocent Religie, Recht en Samenleving/Kerkrecht en voorzitter van het Centrum voor Religie en Recht Vrije Universiteit Amsterdam
DATA, TIJDSTIP EN LOCATIE
De cursus De Toekomst van de Utopie wordt op een tweetal dagen aangeboden aan de Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105, Amsterdam
Vrijdag 5 april 2019, 10:00-16:00 uur
Dinsdag 7 mei 2019, 10:00-16:00 uur
De locatie voor beide cursusdagen is de Kerkzaal op de 16e etage van het Hoofdgebouw van de Vrije Universiteit.
KOSTEN
De kosten voor deze cursus bedragen €345,00 per deelnemer. Inclusief digitale reader, koffie, thee en een eenvoudige lunch.
CERTIFICERING
Deze cursus is ook inzetbaar als postacademische nascholing binnen permanente educatie voor professionals. Aantal studiepunten: 3 EC.
CONTACT
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
AANMELDEN
Aanmelden en betalen kan via de website van Eventbrite.
Vermeld bij registratie en de betaling de volledige naam van de cursus en ordernummer 1000300.
Voor deze cursus gelden de algemene voorwaarden cursussen Faculteit Religie en Theologie aan de Vrije Universiteit.
VOORLOPIGE LITERATUURLIJST
Bloch, Ernst, Das Prinzip Hoffnung: Dritter Band, Frankfurt a.M.: Suhrkamp 1978, p. 1625-1628 [over het ‘Novum’ en genesis: “Die wirkliche Genesis ist nicht am Anfang, sondern am Ende”; evt. in Engelse vertaling]
Klein, Naomi. No Is Not Enough: Defeating the New Shock Politics. London: Allen Lane, 2017; ‘Utopia – Back by Popular Demand’, p. 252-256 [evt. in Nederlandse vertaling] in combinatie met de documentaire
Klink, Bart van, ‘Tussen verbeelding en werkelijkheid: De rechtsstaat als utopie en ideologie’ (nog niet gepubliceerd; 22 p.).
More, Thomas. Utopia. Vertaald door Paul Silverentand. Amsterdam: Atheneum – Polak & Van Gennep, 2016, fragmenten (bijvoorbeeld: ‘Het eiland zelf’, p. 79-82; ‘Het bestuur – Werk - Het sociale leven’, p. 86-100; ‘De verdeling van de welvaart’, p. 101-106; Slaven – Wetgeving’, p. 125-134; en ‘Godsdienst’, p. 145-160) > evt. alleen p. 79-82 en 86-100.
Popper, Karl R. ‘Utopia and Violence’, in: Conjectures and Refutations: The Growth of Scientific Knowledge, Routledge & Kegan Paul, 2002, p. 355-363.
Ricœur, Paul, Lectures on Ideology and Utopia, New York: Columbia University Press 1986; introductory lecture (p. 1-17) en hoofdstuk 18 (Fourier, p. 302-314) > in ieder geval de inleiding (p. 1-17), hfst. 18 optioneel.
Staal, Jonas, Post-Propaganda, Amsterdam: The Netherlands Foundation for Visual Arts, Design and Architecture 2010, hoofdstuk VII, p. 88-96.
F.T. Oldenhuis, C.K.M. von Stuckrad, N. de Jong, P. Visser en J. Westert,
Eschatologische bewegingen in Nederland: Religiewetenschappelijke en juridische bevindingen, Den Haag: BiZa/RUG en ISW, 2013, 112 pp.
lemma eschatologie